- Tamamı
- Basında Yankılar
- Bilim
- Çağdaşlaşma
- Çevirilerim
- Devlet Teorisi
- Din
- Din ve Aydınlanma
- Dünyayı Değiştiren Düşünürler
- Edebiyat & Deneme
- Etkinlikler
- Felsefe
- İnançlar
- İslam Uygarlığı
- Kapitalizm Eleştirisi
- Kategori Dışı
- Kitaplar
- Kitaplarım
- Laiklik
- News
- Oda TV
- Sadık Usta
- Sanat & Edebiyat
- Siyaset Teorisi
- Tarih
- Toplum
- TV Programları
- Uncategorized
- Ütopya
- Ütopya Kitap
Mayıs 11, 2022
Toplumsal ahlaki değerlerle vicdanın çeliştiği durumlarda birey ne yapmalıdır? İnsan çoğunlukla, yaygın ahlaki değerlere uygun davranırken toplumsal görev bilincine uygun davranmış olur fakat insan bu kez […]
Mart 16, 2022
Vicdanla ahlak, vicdanla toplumsal kurallar çatışırsa ne olur? Vicdan mı yoksa yasalar mı daha önemli? Vicdan inançla mı doğdu; ya da vicdanın dinlerle ilişkisi var mı? […]
Şubat 3, 2022
Momo’yu yeniden hatırlamak ya da öldüren sosyal medya Geçenlerde bir yemek davetindeydik. Sarıyer’in nezih lokantalarının birindeyiz. Çaprazımızdaki masada genç bir aile oturmakta. Anlaşılan genç karı koca, […]
Kasım 9, 2021
Felsefe Özgür Ortamda mı Gelişir? Birçok insan, baskı dönemlerinde felsefî düşüncenin boğulduğunu sanarak karamsarlığa ve mistik düşüncelere kapılır. Bu yüzden de felsefenin ancak özgür ortamlarda yeşereceği […]
Kasım 7, 2021
Felsefe Nedir ve Ne İşe Yarar? Felsefe ve İnanç Sorununa Nasıl Yaklaşılmalı? Evrensel Sorunlarımız Nelerdir? Son yıllarda ülkemizde, felsefeye olan ilgi gözle görülür bir şekilde artmıştır. […]
Kasım 6, 2021
Diyojen’in Kölelik Dönemi Diyojen’in hayatı, Agina’ya giden bir gemiye binmesiyle kökten değişmişti. Bindiği gemi yarı yolda, korsanların saldırısına uğramış ve sonra diğer yolcularla birlikte Girit’te köle […]
Kasım 5, 2021
Sinop, MÖ 4. Yüzyıl Karadeniz güney kıyısında yer alan Sinop, bir burun gibi Karadeniz’in içlerine doğru uzanarak gemilere doğal bir sığınak sunar. Kent, kuruluşu MÖ. 7. […]
Kasım 4, 2021
MÖ. 336 Makedonya kralı İskender, henüz “Büyük” değildi… O henüz, onu “Büyük İskender” yapacak olan tarihsel taarruza girişmemişti. Ancak, babasından ona gerçekleştirmesi gereken bir vasiyet kalmıştı. […]
Kasım 1, 2021
İnsan denen canlı varlık, yoksunluğunu, yaşamın iki temel düzleminde, bedensel ve zihinsel (manevi) arzularında hisseder. Arzu, insanın yoksunluk durumunun bilincine varmasıdır. Biz canlı varlıkları, hayata tutunmaya […]
Ekim 31, 2021
Lagaş, MÖ 3000’li yıllar… Lagaş, Mezopotamya’nın en güney kısmında yer alan ve kuruluşu, MÖ 3000’li yıllara kadar giden bir kent devletidir. Eskiden Basra Körfezi’nin hemen üst […]
Ekim 30, 2021
Tarihte uygarlık atılımı, bir bölgede başlayıp sonra diğer bölgelere yayılmış değildir. Aynı zaman diliminde toplumlar, birkaç yerde birden, gelişmelerinin belli bir evresinde üç aşağı beş yukarı […]
Ekim 29, 2021
Tarih Sümer’de Başlar Aklınıza öyle bir coğrafya getirin ki konut inşa edecek taşı, işleyecek madeni, yakacak odunu, gemi yapacak kerestesi olmasın; üstelik üretimde kullanılacak at da […]
Ekim 28, 2021
Akademik kıskançlık, her ne kadar kesişen noktaları olsa da son yıllarda pek moda bir deyim olan mobbing değildir. Mobbing daha çok, aynı işyerinde çalışan ve eşit […]
Nisan 17, 2021
İslam uygarlığı ve felsefesi hakkında kaleme aldığım ve Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan yazı dizisi… Toplu halde… 1. bölüm: Doğu-İslam uygarlığı ve felsefesi 2. bölüm: Doğu – İslam […]
Mart 21, 2021
Hollanda tarihinde bir barbarlık örneği: filozof Spinoza’nın en yakın arkadaşlarından olan ve uzun süre Hollanda Cumhuriyeti’ni yöneten Johan ve Cornelis de Witt kardeşler, 1672’de hapishanenin önünde […]
Mart 18, 2021
Dünya Dönmeye Devam Etmiyor mu? 17. yüzyılda yaşayan biliminsanlarının edindikleri en önemli görevlerden biri, Avrupa’ya yüzyıllardır hükmetmekte olan skolastik felsefenin etkisini kırmaktı. Çünkü skolastik felsefe, doğada […]
Mart 18, 2021
İnançlar neden yok olmaz? Bunun felsefi kanıtı var mı? Aydınlanma nedir?.. İnanç nedir? “İnan / İman Nedir? İnan olmadan iman olmaz. İnan, Eski Türkçe bir sözcük […]
Mart 16, 2021
Hollanda’nın Yükselişi 17. yüzyılda dünyanın en ileri ve o gün açısından en gelişmiş ülkelerinin başında kuşkusuz Hollanda gelmekteydi. Hollanda, uzun yıllara varan çetin bir mücadelenin ve […]
Mart 15, 2021
Aristoteles’te “Bir”in “İki”ye bölünmesi ne anlama gelir?Aristoteles felsefesinin rasyonelliği, doğrudan Platon’un kutsallık atfettiği idealarını hedef alır. Peki, bizim açımızdan bu ne anlama gelir? Ya da tarihsel […]
Ocak 23, 2021
Yunan felsefesinin ve biliminin bir “Yunan mucizesi” olmadığını, bunun 18. yüzyılın sonlarından itibaren Batı’da geliştirilmiş Avrupa-merkezci bir tez olduğunu ileri süren uzman felsefeci, düşünür ve yazarların […]
Ocak 20, 2021
Tarihte öyle anlar vardır ki yalnız ve tek başınıza kalabilirsiniz. Öyle bir an gelir ki artık karar vermek zorunda kalırsınız. Örgütlü ama iradesiz bir mürit mi, […]
Ocak 11, 2021
Marx’ın, Atatürk’ün ve Mao’nun Partisi Bir önceki yazımızı şu cümlelerle bitirmiştik: “Birçok insan bu yüzden iktidarın ve parti başkanlarının hukuksuzluklarına ses çıkarmamakta, dışlanmaktan korkmakta, yapacakları iş […]
Ocak 11, 2021
TOPLUMSAL DEĞER VE KURALLARIN TARİHSEL ÖNEMİ Kuşkusuz her değer ve kural sınıfsaldır. Sınıfsal olduğu gibi her toplumsal kural ve değer eksiktir, düzeltilmesi, yenilenmesi ve geliştirilmesi gerekir. […]
Ocak 10, 2021
Uygarlık ve İnsanlık Uğruna Aşka tutulmak, deli divane olmak… Ferhat gibi gürzle dağları delmek… Mecnun gibi deli divane olmak… Tahir ile Zühre gibi işin sonunda ölüm […]
Ocak 9, 2021
Kasım 2020’de yayımlanan Şair ve Matematikçi Ömer Hayyam kitabıma bir ek yapmak, yani Ömer Hayyam, Alamut Kalesi şeyhi Hasan Sabbah ve Selçuklu veziri Nizam-ül Mülk’ün okuldan […]
Aralık 21, 2020
Mustafa Öztürk’e saldırı fikir özgürlüğüne saldırıdır Geçen haftalarda, M. Ü. İlah. Fak. öğr. üyesi Prof. Mustafa Öztürk’ün, doktora öğrencileriyle yaptığı eski bir sohbette “Kuran-ı Kerim’de geçen […]
Aralık 18, 2020
Arkadaşın biri şöyle bir soru sormuş: “geçenlerde Prof. Mustafa Öztürk’ün, fikirlerinden dolayı linç edilmesine karşı çıktınız. Peki, şimdi fikirlerinden dolayı linç edilmekte olan Prof. Ebubekir Sofuoğlu’na […]
Haziran 11, 2020
Bir roman nasıl yanlış okunur? Filmde gördüklerinizi unutun! Frankenstein romanı bir korku romanı mı? Cani olan kim? Bilim adamı Frankenstein mı yoksa ucube mi? Ezberler neden […]
Mayıs 17, 2020
Fikrin ve eleştirinin maddi bir güce dönüşmesi için birilerinin de bu uğurda uğraş vermesi gerekir mi? Kuşkusuz… İşte Hans Heinz Holz bunlardan biridir… Karl Marx 1844 […]
Mayıs 10, 2020
Felsefe nedir? Felsefe bir Yunan mucizesi mi, düşünürler felsefe hakkında ne diyor, Hint, Çin, Yunan vd. örneklerle.Felsefe kelime anlamı itibarıyla “bilgelik arayışı” olarak ifade edilmiş fakat […]
Mayıs 5, 2020
Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, geçen Mart ayının sonlarında bir televizyon programında “Allah veya doğa artık ne derseniz, Korona virüsünü, insan neslinin […]
Nisan 29, 2020
Godwin’den Malthus’a Nüfus Teorisi 2 “Malthus Felaketi”, “Malthus Tuzağı”, “Malthus Kabusu” gibi kavramlar, bir dönem sosyal bilimlerde en çok dillendirilen kavramlardı. Özellikle 1960’lardan sonra çevre ve […]
Nisan 26, 2020
Yeniden Özgürlük ve Eşitlik Özlemi 1776 Amerika… “Her insanın mutlu olma ve mutlu olma çabasını engelleyen iktidarlara karşı direnme hakkı vardır” diyen Bağımsızlık Bildirgesi’nde, insanlığın ezeli […]
Nisan 20, 2020
“Ücret, kâr ve toprak rantı hem bütün gelirlerin hem de mübadele değerinin kaynağıdır. Bunların dışındaki her türden gelir, önünde sonunda bu üç kaynaktan türer… İnsan alış […]
Mart 22, 2020
Savaş hakkında yazılmış en etkili kitaplardan biri Tolstoy’un “Savaş ve Barış” romanıdır. Tarihin büyük komutanlarından biri olan Napolyon Bonapart’ın yönettiği Fransız ordusu, Rusya’nın büyük bir kısmını ve hatta […]
Mart 22, 2020
İnsan, sosyal medyada ve televizyon önünde bu kadar zaman geçirildiğine tanık oldukça hayret etmeden duramıyor, insanın bu kadar boş zamanı olabilir mi? Boş Zaman Yoktur, Asosyalleşen […]
Mart 1, 2020
Felsefenin dine yönelik belirgin bir tavrı var mı? Felsefeci ve filozoflar konusunda bir hurafe dolaşmaktadır: Güya onlar dine inanmazmış. Kim demiş bunu? Hiç kimse, ama onlara […]
Şubat 23, 2020
Geçen haftaki yazımızı şu paragrafla bitirmiştik: “Kuşkusuz dinler, tarihte sadece olumlu roller oynamamış aynı zamanda tarihin belli dönemlerinde, özellikle de toplumsal sistemin tıkandığı feodalizmin ileri aşamalarında […]
Şubat 12, 2020
İlk Tanrılı Dinler Nasıl Ortaya Çıktı? Bir önceki yazımıza şöyle son vermiştik: “Tanrıların hiyerarşik ve karmaşık dünyası, büyümekte ve merkezileşmekte olan devlet yapılanmasının ruhuna aykırıydı. Birçok farklı […]
Şubat 9, 2020
Bir önceki yazımda, “Din ve inanç sistemleri, toplumların hayatında sadece [toplumsal] doktrin ve ahlak ilkesi olarak rol oynamadılar, aynı zamanda entelektüel faaliyetin, felsefi uğraşın, aklın, iradenin ve […]
Şubat 9, 2020
Geçen yazımda genel anlamda inanç sisteminin (totem, büyü, Şamanizm, animizm, tanrı inancı, din) nasıl ve hangi koşullarda ortaya çıktığını kısaca tartışmıştım. Durup dururken neden böylesi bir […]
Şubat 9, 2020
En başta sadece içgüdü vardı. Sonra ölüm korkusu başladı. Ve ardından basit ve heyecan verici bir bilme merakı sökün etti. Devamında hayatın dayattığı bilgiye ve sonra […]
Ocak 20, 2020
Geçen haftaki yazımızda Nihat Hatipoğlu’nun Sabah gazetesindeki 20 Aralık tarihli köşe yazısını eleştirmiştik. Hatipoğlu yazısında, “bir kitapta, Hz. Muhammed’in peygamberliğini haber veren Hindu kutsal metinlerinin en ince […]
Aralık 27, 2019
Odatv olarak Sadık Usta ile “Dünyayı Değiştiren Düşünürler” serisi üzerine bir söyleşi gerçekleştirdik. Yazar Sadık Usta’nın hazırladığı Dünyayı Değiştiren Düşünürler serisinin son kitabı Kafka Kitap tarafından yayımlandı. […]
Aralık 17, 2019
Tabu ve Önyargıların Direnci Çağdaş bilimsel yöntemin babası Francis Bacon’ın trajik bir hayatı var. Başbakanlıktan azledilmesinin sebebi bir rüşvet olayıdır. Yargılanır, hakkında ölüm cezası istenir. Ama […]
Ekim 15, 2019
Küçük Ülke Küçük bir ülke yaratın hem de nüfusu çok az olsun; Üretilen malların miktarı, ihtiyacın on katını, yüz katını bulsun. Bırakın insanlar hayatlarını anlamlı kılsın […]
Ekim 15, 2019
Aydınlanmış Toplumlar Neden Geriler? İnsanoğlu, bilmemekten kaynaklanan biat kültüründen bilinçli hizmetkarlığa nasıl evrildi… Tevekkül kültüründen bezginliğe nasıl vardı… Batıl inançtan çok bildiğini sanan cehile nasıl dönüştü… […]
Ekim 15, 2019
Ateizm Nedir? Yunanca bir kelime olan ateizm (ἄθεος=átheos) tanrısız anlamında kullanılırdı. İlk başlarda sadece bir sıfat olarak icat edilen bu terim, sonradan bir suçlamaya dönüşmüştür. Dünya ve […]
Ekim 15, 2019
Dinlerin Toplumsal Kökeni “Din eleştirisi, bütün diğer eleştirilerin de önkoşuludur. Din dışı eleştirinin temeli şudur: insanları yaratan dinler değildir, aksine dinleri yaratan insanların kendileridir… Din, insanın […]
Ekim 15, 2019
Gençlerin ve aydınların ülkeden göçe zorlanması, kriz dönemlerinde ortaya çıkan karamsarlık ve bezginlik halleri, aynı zamanda büyük devrimci atılımların habercisi de olabilir… Bir süredir sanat, bilim […]
Ekim 15, 2019
Trakya Bölgesi Sene 1865, aylardan Şubat… “Trakya’da 700 haneyi vuran bir sel felaketi yaşandı… Her millet kendi felaketzedelerine ilgi gösterdi… Ermeniler soydaşlarına, Museviler kendi dindaşlarına, Ortodokslar […]
Ekim 14, 2019
Linç Kültürü Bulaşıcıdır Küçük bir İngiliz kasabası… Evinde sakladığı bir “katili” linççilere teslim etmeye yanaşmayan matematik öğretmeni David Summer, karısı Amy’e şunları söyler: – Şu dışardaki […]
Ekim 13, 2019
CAN UĞUR Aydınlanma kavramı dünyanın en çok tartıştığı, çeşitli anlamların yüklendiği kavramların başında geliyor. Kimine göre ‘tepeden inmecilik’ olarak görülen aydınlanma devrimleri sayesinde toplumlar ‘akıllarını kullanmaya […]
Ekim 13, 2019
2014 yılında gerçekleştirilen söyleşiyi yeniden dikkatinize sunuyorum.. Ütopyalar sadece eleştirmekle ve alternatif bir dünya sunmakla da kalmazlar; aynı zamanda hem dolaylı olarak kitlelerin örgütlenmesine yol açarlar […]
Ekim 12, 2019
Er-Razi ve Marx’ı Birleştiren Felsefi İlke Büyük bilge er-Razi’nin felsefesiyle sınıfsız toplumun teorisyeni Marx’ın felsefesi arasındaki şaşırtıcı benzerlikler… Er-Razi bir deistti, peki ya Marx? Er-Razi’nin Metafiziği […]
Ekim 12, 2019
Gandi’den Öğrenmek… Sene 1893… Güney Afrika Koyu tenli, kısa boylu genç adam, bir İngiliz centilmeni olmanın verdiği güvenle trene binmiş ve sonra da koltuğuna kurulmuştu ki… […]
Ekim 12, 2019
Yeni İnsan Nasıl Yaratılır? 1995 yılında Şevket Süreyya’nın Toprak Uyanırsa adlı romanı hakkındaki düşünceler… Siyaset nasıl yapılmalı? Bir köy imamının “milletin dirliği düzelmedikçe, milletin dirliğine el […]
Ekim 12, 2019
Marks’tan Siyaset Dersleri: Cumhuriyet Devrimi Solun Geçmişi Değil mi? Marx, Kapital‘de sadece iktisat kuramının kavramlarını incelemez, aynı zamanda bizi hayata, tarihe ve siyasi-kültürel geleneklerimize nasıl yaklaşmamız gerektiği […]
Ekim 12, 2019
Fosforlu Cevriye’yi Yazan Suat Derviş’i Bilir misiniz? Türkiye’de 1930’lu yılların sonlarından itibaren antikomünizm hezeyanı içinde pişirilen “vatan hainliği” iftiralarından o da nasibini almıştı. Gerçek miydi bunlar? […]
Ekim 12, 2019
Gramsci’nin Tezleriyle Cumhuriyet’i savunmak Sosyalistlerin görevi, AKP iktidarının bütün gücüyle abandığı Cumhuriyetin kazanımlarına sahip çıkmak ve bu uğurda verilen mücadelenin mevzilerine bütün güç ve bedenleriyle girmektir. […]
Ekim 12, 2019
DSP Nereye Koşuyor? Yalnız Bırakılan Rahşan Ecevit Hiçbir şüphem yok, Türkiye’de iktidar olan veya belediyeleri yöneten partilerin neredeyse tamamı menfaatçi kadrolarla doludur. Fakat yerel seçimlerden önce […]
Ekim 12, 2019
Bir süre önce Karl Marx’ın Londra’daki mezarı, sözümona onu soykırımla suçlayan bazı vandallar tarafından ikinci kez tahrip edilmişti. Gerekçeleri ise, Sovyet Rusya’da 1917-1953 yılları arasında 66 […]
Ekim 11, 2019
Yağma ve fetihler, sadece askeri demokrasiyle yönetilen toplumları zenginleştirmekle kalmadı, aynı zamanda toplumdaki sınıflaşma sürecini de hızlandırarak ilkel ama eşitlikçi yasaları da çözülmeye uğrattı. Roma’yı bir […]
Ekim 11, 2019
Marx’ın sermaye birikiminin oluşumuna yönelik çözümlemeleri, hayatımızın her alanına uygulanabilecek muazzam bir düşünce potansiyeli taşır. Ayrıca Marx Kapital’de, Hegel’in baş aşağı duran diyalektik yöntemini, kavramların gelişme sürecinde […]
Ekim 11, 2019
Birçoğumuz enflasyonun ekonomik açıdan ne olduğunu biliriz, ama bunun etik değerlerimize ve insan ilişkilerimize nasıl yansıdığını pek düşünmeyiz. Önce enflasyon nedir? Latince kökenden gelen bu terim, […]
Ekim 11, 2019
İçinde bulunduğumuz toplumsal koşulları derinlemesine anlamak, mevcut „siyasi kargaşanın“ insanı şaşkına çeviren anaforunun dışına çıkarak süreci sakin bir kafayla değerlendirebilmek için zaman zaman geçmiş dönem filozofların […]
Ekim 10, 2019
Aslında İbn Tufeyl bize, “Tanrı fikrine ulaşmak için ne bir aracıya (Peygambere) ne de tanrısal tebliğe ihtiyacımız var” demektedir… Bundan bir önceki yazımızda (bkz. Müslüman Toplumlar […]
Ekim 7, 2019
31 Mart Pazar günü yerel seçim var… Bundan bir süre önce “Aydınlanmış Toplumlar Neden Geriler” başlıklı bir yazıyla, içinde bulunduğumuz toplumsal, siyasal ve kültürel sefalete dikkat […]
Ekim 6, 2019
Kaderleri Kesişen Kavimler: Araplar ve Vizigotlar Kavimler göçü döneminde İskandinavya’nın Gotland bölgesinden adeta denizden taşarak güneye doğru akan Gotlar, Roma’nın sınır kentlerini ardı ardına yağmalayarak Trakya […]
Ekim 6, 2019
1930’ların ortası… Anadolu… Doğuda bir gümrük kapısı… “Uzakça Doğuda yıllarca bulunduktan, gezdikten, çalıştıktan, epeyce de para kazandıktan sonra yurdumuza dönüyorum… Geçmiş yüzyıllarda ellerimizin, oymaklarımızın yürüyüp geçtikleri […]
Ekim 6, 2019
İbn Haldun Sol Gelenektir 27 Mayıs 1332 İbn Haldun’un doğum günüydü… Ölümünün üzerinden 600 yıl geçmesine rağmen İbn Haldun, Türkiye’nin siyasi gündemini belirlemektedir. Bugün herkes onun […]
Ağustos 6, 2019
Tarikat, Cemaat ve Mafyanın Yaygınlaştığı Ülkelerde Adalet Ne Durumda?Tarih ne yazık ki tekerrür ediyor. 1384 yılında Kahire’de yargıçlık görevine atanan İbn Haldun’dan ibretlik bir vesika. Bir […]