Ezber Değil, Aykırı Tez…
Aydınlanmış
insanlar, din ve Tanrı inancına neden tarihte oynadıkları ilk olumlu
işlevlerini de dillendirerek (içselleştirerek) değil de sadece olumsuz
işlevleriyle yaklaşırlar?
Çünkü insanoğlu, yaşam mücadelesi içinde istisnasız her şeyi araçsallaştırdığı
ve o aracın bilincine vardığı anda da onu aşmak gerektiğini düşündüğü için
yapar.
Bu ne demektir? Her canlı gibi insan da doğayla iç içe yaşar. Dolayısıyla o bu
süreçte, hem doğanın hem de kendi bedenin bilincine
varır. Bilincine vardığı organlarının ki bu el de olabilir beyin de olabilir
hatta bu herhangi bir yetenek de olabilir, onun ilk anda gelişmemiz için
zorunlu bir araç olduğunu düşünmez fakat onun hayat karşısındaki yetmezliğini
düşünerek yadsır. Gelişmek için yadsımak zorundadır da, çünkü biz hep ileriye
ve daha iyisine doğru programlandığımız için elimizdeki araçları yetersiz bulur
ve onu (eğer olumlu işlevlerini kullanamıyorsak) yadsırız.
Aydınlanmış insanlar, din ve Tanrı inancı
bilincine, bunların siyasal iktidarlar tarafından baskı ve sömürünün aracı
haline getirildikleri için fark ederler. Siyasal iktidar mücadelesi her alanda
olduğu gibi ideolojik alanda da yürütülür. İktidarda olanlar, din ve Tanrı
inancının yarattığı tevekkül ve itaat kültürünü kendi çıkarları için
kullanırken ilericiler de bunların gerçekte ne olduklarını anlatarak insanları
aydınlatmaya ve kendi saflarına kazanmaya çalışırlar.
Bu mücadele sürecinde insanoğlu (aydınlanmış
insanlar) eğer herhangi bir şeyin olumlu işlevini kullanamıyorsa onu unutmaya
veya inkar etmeye yatkın davranır. Bu nedenledir ki ilericiler hep din ve Tanrı
inancını olumsuz tarafıyla düşünmüş, incelemiş ve gündeme getirmişlerdir ki
nitekim hep de böyle bilinmişlerdir.
Bu anlayış değişmeden uzun erimli kitle desteğine
sahip olmak da pek mümkün gözükmemektedir. Yani sadece siyasal mücadelede
yöntem ve tarzın değişmesi değil aynı zamanda bilincin de değişmesi gerekiyor.
Bir şey hep sadece olumsuz yönüyle vurgulanırsa, o zaman hem ona uzlaşmaz bir
şeklide yabancılaşırız hem de onu bir daha kullanamayız.
Aslında din ve Tanrı bilinci, kökeni insanın varlık
olmasında (örn. psikolojisinde) yatmakla birlikte her açıdan toplumsal
bilinçtir. Tıpkı sanat, edebiyat, hukuk, ahlak ve felsefe gibi.
Bunlar ne zaman ortadan kalkarsa din ve Tanrı
bilinci de o zaman ortadan kalkar. Nasıl ki felsefe, sanat, edebiyat, hukuk ve
siyaset bizi ilgilendiriyorsa ve bunları toplumsal hayatımızı var etmek için
kavrıyor ve bunlara yoğunlaşıyorsak aynı tavrı din olgusu karşısında da
göstermeliyiz. İnanmak zorunda değiliz fakat milyonların hayatını belirleyen
bir olgu olması nedeniyle dinler de düşünsel pratiğimizin önemli bir unsuru
olmalıdır.
İktidarlar bize sürekli bir görev paylaşımı
dayatmaktadırlar: din bizim olsun felsefe sizin. Bu görev paylaşımını kabul
etmek zorunda değiliz.
Olgulara diyalektik yaklaşma sadakatini elden
bırakmamak lazım… Sadakat lafla değil içselleştirmeyle olur. Yoksa her şey
döner bizi vurur…
İnsanın kendi elini kullanamaması gibi…
